Fernando Sor (1778-1839) có lẽ là người có công nhất trong việc đưa guitar từ nhạc cụ của những người hát rong lên tầm nhạc cụ chính thống. Trên con đường phát triển của mình, guitar và âm nhạc Tây Ban Nha không thể quên tên tuổi của ông…
Trong một bài phê bình về Sor trên Revue Musicale trong khoảng năm 1833 hay 1834, nhà phê bình François-Joseph Fétis đã viết như thế nàyː
“Mọi người đều công nhận rằng Sor đã nâng tầm ảnh hưởng của cây guitar và đưa nó đến cái đích là một nhạc cụ thật hài hòa” và “Một nhạc sĩ sâu sắc, cùng cả kinh nghiệm và sự kiên nhẫn cần thiết. Sor đóng góp cho guitar nhiều hơn bất kì ai trước đây”.
Trong clip dưới đây là một bài luyện của Fernando Sor cho thấy trình độ phối âm thiên tài của ông. Âm nhạc vang lên từ cây guitar là những dòng năng lượng tuôn chảy trực tiếp từ trái tim đầy tình yêu thương và luôn sẵn sàng dâng hiến.
Dù chỉ là bài luyện ngắn, nhưng tác phẩm có thể đã lấy đi rất nhiều nước mắt của những Fan hâm mộ Guitar trên thế giới, vì nó kích thích một cảm giác yêu thương chân thật, mãnh liệt và gần gũi.
Nghệ thuật có gì hơn là dùng ngôn ngữ âm nhạc miêu tả cảm giác cuộc sống với tình yêu tha thiết. Và thế nào là tình yêu? Ít nhất đó là khi bạn bắt đầu tan hòa vào thế giới, hòa nhập, rồi cống hiến tất cả như bạn với thế giới chỉ là một mà thôi!
Thuở thiếu thời, Sor lập ra một hệ thống ký hiệu âm nhạc cho riêng mình
Sor theo học guitar từ nhỏ và mau chóng thành thạo. Ngoài ra, cậu bé còn hát, sáng tác ca khúc, chuyển soạn các tác phẩm, chơi violin. Thậm chí, Sor còn lập ra một hệ thống ký hiệu âm nhạc cho riêng mình
Nhiều tác phẩm của ông đã xuất bản tại Anh, tiêu biểu là tập hợp 33 bản arietta bằng tiếng Ý đã gây tiếng vang cho ông. Sor cũng bắt đầu sáng tác nhiều bản nhạc cho guitar. Dù guitar không được biết đến tại Anh cho đến thế kỷ 19, Sor vẫn gây tiếng vang cho guitar, đáp ứng nhu cầu của công chúng. Sor đang cho thấy mình là một nghệ sĩ guitar tài năng.
Sor và những bản ballet nổi tiếng ở Nga
Khi đã đến Nga, Sor ở lại đến năm 1826 hoặc 1827 và xuất bản thêm nhiều tác phẩm dành cho guitar. Nếu tại Anh, ông nổi tiếng vì tài chơi guitar thì tại Nga, ông nổi tiếng vì các tác phẩm ballet. 3 tác phẩm ballet được biểu diễn tại thủ đô xứ bạch dương.
Đây cũng chính là khoảng thời gian Sor sáng tác nhiều tác phẩm dành cho guitar. Đặc biệt, thay vì sử dụng các giai điệu của bản thân trước đây hay viết các biến tấu, Sor tập trung vào sáng tác các giai điệu mới.
Sor giáo dục guitar ở Nga, Pháp…
Tuy nhiên, vấn đề đã nảy sinh. Có một thực tế trong thời của Sor là Tây Ban Nha và Ý là hai quốc gia duy nhất ở châu Âu cảm thấy quen thuộc với guitar. Các tác phẩm của nhà soạn nhạc Tây Ban Nha lại có những kỹ thuật khó.
Chính hai điều này đã khiến ít ai có thể biểu diễn các tác phẩm của ông. Chẳng có gì ngạc nhiên khi ông than phiền rằng ông không có cảm hứng sáng tác vì có quá ít tài năng guitar.
Chính vì vậy, sau khi rời khỏi Nga cùng Hullin, đặt chân đến Paris, Sor cho xuất bản các tác phẩm nói về kiến thức chơi guitar. Thêm vào đó, ông còn viết các bản song tấu trong các năm 1828-1839. Ông làm tất cả để phổ biến guitar. Nhờ vậy, các tác phẩm của ông đã được công diễn rộng rãi trong các buổi hòa nhạc.
Sor chịu ảnh hưởng của Joseph Haydn và Wolfgang Amadeus Mozart
Joseph Haydn (1732-1809)
Âm nhạc của Sor là thứ âm nhạc thiên về hướng cổ điển. Ông chịu ảnh hưởng lớn từ Joseph Haydn và Wolfgang Amadeus Mozart. Đối với ông, sự ảnh hưởng này lớn hơn cả sự táo bạo rất đáng chú ý của nhà soạn nhạc cùng thời với ông, Ludwig van Beethoven. Nhưng âm nhạc của Sor cũng cho thấy sự đổi mới, thoát khỏi xu hướng đương thời với tiếng nói và sự đối âm riêng.
Có thể thấy ảnh hưởng của Sor không bị nhạt nhòa theo thời gian. Bằng chứng là nhiều từ điển âm nhạc của Pháp đã nhắc đến cuộc đời và sự nghiệp của ông với những bài viết dài.
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Năm 1910, có một con đường ở Barcelona được đặt theo tên của ông.
Kim Cương
