Có thể nói âm nhạc của Mozart luôn toát lên sự đặc trưng trong sáng và lưu loát. Ngay cả một chương nhạc có vẻ buồn cũng thấm đượm những đặc điểm nổi bật ấy một cách bác học và trí tuệ!
Và đó là nỗi buồn lớn lao của thiên tài.
Thế nào là concerto cho piano?
Concerto cho piano, nghĩa là cây đàn piano “hát” giữa dàn nhạc.
Piano Concerto No. 21 in C major (Bản concerto cho piano số 21 Đô trưởng), K467 được Mozart sáng tác hoàn chỉnh vào mùng 9 tháng 3 năm 1785, chỉ bốn tuần sau khi ông hoàn thành bản concerto 466 Rê thứ, có thể nói là bản piano concerto nổi tiếng nhất. Giai điệu êm đềm dịu ngọt, và nỗi buồn man mác đầy trí tuệ.
Tác phẩm chia làm 3 chương:
1. Allegro maestoso
2. Andante in F major
3. Allegro vivace assai
Có lẽ đây là tác phẩm nổi tiếng nhất trong tất cả các bản concerto cho piano của Mozart với chuyển động chậm, tác phẩm đã được sử dụng rộng rãi trên các track âm thanh cho bộ phim Elvira Madigan năm 1967, một bộ phim Thụy Điển.
Chương 1: Allegro maestoto
Chương này được mở đầu bởi dàn nhạc giao hưởng, đầy sức sống, hứng khởi. Cách mở đầu này là thường có trong các bản concerto dành cho piano của Mozart nhưng có hơi hướng giao hưởng, tức là tầm vóc to lớn hơn. Dàn nhạc đã diễn tả đủ cho ta thấy chủ đề chính của tác phẩm. Sau gần 2 phút, piano cất lên tiếng hát của mình, thể hiện lại chủ đề chính đó, rồi có chút biến tấu của riêng mình. Tuy cả chương nhạc là một loạt sóng của cảm xúc vui tươi trào dâng, nhưng cái kết khá bất ngờ bởi nó nhỏ dần và im lặng, thể hiện một sự khiêm tốn.
Chương 2: Andante cung Fa trưởng
Chương nhạc này được viết ở cung Fa trưởng. Đây là chương nhạc nổi tiếng nhất của bản concerto. Chương nhạc này được bắt đầu bởi tiếng violin với phần đệm của những cello và contrabass. Cũng giống như chương trước, dàn nhạc lại cho ta thấy chủ đề chính của chương nhạc. Rồi piano lại xuất hiện thành nhân vật chính, “hát” lại chủ đề đó trong tiếng pizzicato của nhạc cụ bộ dây và phần đệm của các nhạc cụ bộ gỗ. Trong khi đó, người ta cũng có thể nghe thấy sự thấp thoáng tiếng kèn.
Chương này cũng kết thúc trong sự im lặng.
Chương 3: Allegro vivace assai
Dàn nhạc giao hưởng lại là người mở đầu chủ đề chính của chương, rồi mới đến lượt piano. Chủ đề này cũng khá giống chương 1, hào hứng, đầy sức sống và mang hơi hướng giao hưởng, nhưng thay vì chỉ có thế là một sự tinh nghịch, đùa giỡn của cả piano và dàn nhạc. Có những đoạn còn thể hiện một cuộc chạy đua giữa piano và dàn nhạc. Tuy nhiên, khác với hai chương trước, chương này được kết thúc hoành tráng bởi dàn nhạc, bỏ đi sự khiêm tốn có từ trước.
Nỗi buồn của một thiên tài ở chương II Andante
Tại phút 1:34 piano bắt đầu vào với sự lãng mạn một cách trang trọng nhưng đầy phóng khoáng và trong sáng. Đến phút 2:18 giai điệu chuyển sang màu sắc buồn của giọng thứ và piano tiếp tục vang lên thánh thót kéo dài chủ đề suy tư đến phút 4:45 thì quay lại coda với giọng trưởng gợi nhắc cảm giác thân quen, nhưng không trở nên mạnh mẽ hơn mà trở nên trong sáng và trữ tình hơn.
Có thể nói âm nhạc của Mozart luôn toát lên sự đặc trưng trong sáng và lưu loát. Ngay cả một chương nhạc có vẻ buồn cũng thấm đượm những đặc điểm nổi bật ấy một cách bác học và trí tuệ!
Và đó là nỗi buồn lớn lao của thiên tài.
Mời quý độc giả thưởng thức chương II Andante cũng là chương nổi tiếng nhất của tác phẩm.
Để có thể thưởng thức nhạc cổ điển một cách sống động mỹ mãn nhất, chúng ta nếu không thể ngồi trực tiếp trong nhà hát lớn một cách trang nghiêm chăm chú, thì với link nhạc hay đĩa CD như ở đây, độc giả hãy cố tạo cho mình 1 không gian tĩnh lặng riêng, đeo tai nghe, nhắm khẽ mắt để có thể thưởng thức tương đối trọn vẹn những kiệt tác này của nhân loại ….
Kim Cương
Nguồn: ĐKN
