Tháng 7 vừa qua, tôi cùng nhà văn Nguyễn Minh Kính định cư ở San Diego đi thăm hai cháu Nguyễn Tuấn Anh và Nguyễn Nam Anh, cả hai là bác sĩ nha khoa. Vợ chồng Tuấn Anh & Bình mở một Tổ hợp Nha khoa ở Tucson (Arizona). Còn Nam Anh có phòng nha khoa ở Boston. Sự khác biệt không chỉ là địa lý, vì một ở miền núi, một ở biển, mà còn mang ý nghĩa xã hội học khác nhau.
Sự lựa chọn không gian nói lên phần nào triết lý sống của mỗi người. Tuấn Anh thích núi non. Sách Luận Ngữ có câu : Nhân giả lạc sơn (仁者樂山). Còn Nam Anh thích miền biển : Trí giả lạc thủy (知者樂水).
Xét về mặt xã hội học, mỗi phòng khám nha khoa có ý nghĩa nội tại (le dedans) :
– môi trường làm việc (ambiance de travail) ;
– chủ thể tính trong công việc (subjectivité au travail) ;
– cách thức điều hành (mode de gouvernance) và quản trị (style de management) v.v.
Về mặt ngoại tại (le dehors), sự lựa chọn nơi ăn chốn ở có ảnh hưởng đến sinh hoạt của gia đình trong môi trường sống (Tucson, Boston).
Phòng nha khoa của BS Nguyễn Tuấn Anh ở Tucson, cách Phoenix 188 km. Tucson tiếng Tây ban nha : ‘‘Cuk Son’’ có nghĩa là thung lũng Hắc Sơn (Black Mountain), bao quanh là Ngũ Hành Sơn :
– phía bắc có núi Santa Catalina và núi Tortolita ;
– phía nam có núi Santa Rita ;
– phía đông có núi Rincon ;
– phía tây có núi Tucson.
69,7 % dân số là gười Mỹ (trắng), người gốc Á chỉ có 2,9 %.
Tucson có hai mùa : mùa hè và mùa đông. Khí hậu nóng. Nhiệt độ mùa hè ban ngày trên 38°C, đêm từ 23°C đến 29°C. Nhiệt độ mùa đông, ban ngày từ 18 đến 24°C, đêm từ -1 đến 7°C. Có năm tuyết rơi nhưng chỉ một ngày rồi tan.
Trong chuyến đi Tucson, Tuấn Anh và tôi lội bộ, rong chơi trong thung lũng Sabino Canyon, có độ cao từ 0 đến 853 mét (2800 feet), trên quãng đường dài khoảng 14 km (45931 ft), men theo con suối chảy róc rách, đôi khi chúng tôi còn phải lội nước. Cả hai vừa đi vừa ngắm kỳ hoa dị thảo, từ lúc nắng lên đến lúc mặt trời đứng bóng. Nhiều nhất là cây xương rồng Saguaro, cao bằng đầu người (1,8 mét). Thung lũng Sabino (Canyon) nằm trong dãy núi Santa Catalina, dãy núi già khụ chồng chất 12 triệu năm.
Tuấn Anh sinh ở Saigon năm 1973. Trên đường đi, người bác sĩ trẻ tuổi này hỏi tôi về lịch sử đất nước những năm cận kề 75 ; phần còn lại của câu chuyện có liên quan nhiều đến triết học.
Tuấn Anh cho biết đã cùng vợ là Trần Bình mở một phòng nha khoa từ con số không, đến nay đã có nhiều thân chủ. Trong số bệnh nhân, một số phải đi xe lăn. Lúc mới thành lập, cửa vào phòng khám có chiều ngang bình thường, nay vì có nhiều xe lăn vào tận phòng khám nên vách tường mang nhiều vết xước. Tuấn Anh và Bình có hai con, Matthew và Megan, học cấp 1. Mặc dù đông khách, hai vợ chồng dành nhiều thì giờ cùng sinh hoạt hướng đạo với các cháu.
Em của Tuấn Anh là Nam Anh có phòng nha khoa ở Boston, nằm ở đông bắc nước Mỹ, trong tiểu bang Massachusetts. Dân số khoảng 673000 người. Boston có hai đại học nổi tiếng thế giới : Harvard (thành lập năm 1636) và Massachusetts Institute of Technology (MIT). Thành phố Boston hình thành từ những năm 1630 là một trong vài thành phố lâu đời nhất nước Mỹ. Hoạt động chính của thành phố là tài chánh. Ngoài khu phố thương mại còn phải kể đến Chinatown, tranh giành ảnh hưởng giữa Tầu cộng và Tầu Đài Loan. Công viên Boston Common nằm ở giữa khu thị tứ. Ngoài ta, Faneuil Hall là một trong các tòa nhà có nhiều du khách thăm viếng nhất nước Mỹ :
Boston còn là trung tâm văn hóa của nước Mỹ và là quê hương của các nhà văn Ralph Waldo, Emerson, Nathaniel Hawthorne, Henry James v.v.
Boston có khí hậu lục địa và ẩm. Tháng lạnh nhất : 0°. Tháng 7 : 23,2°. Đất lành chim đậu. Cũng như nhiều gia đình thượng lưu khác, nhà của tổng thống John Fitzgerald Kennedy tọa lạc ở Boston theo kiến trúc triều đại Victoria (1837-1901) của Vương quốc Anh. Nhà của bác sĩ Nam Anh nằm không xa biệt thự JFK, ngày nay trờ thành một di tích lịch sử có quốc kỳ Mỹ tung bay trước nhà.
Vợ chồng Nam Anh & Hali Bùi có một gái một trai, Hendrix và Henley, chưa đi học. Cả hai phòng nha khoa của Tuấn Anh và Nam đều có nhiều bệnh nhân. Hai anh em có cách lựa chọn khác nhau. Tucson và Boston là hai địa danh đã nói thay cho nhân sinh quan của hai anh em nha sĩ vậy.
GS.Lê Đình Thông
