Ajahn Chah, một thiền sư nổi tiếng trong truyền thống của Phật giáo Nguyên thủy, đã dạy rằng:
“Khi thực hành đúng, tâm sẽ luôn tỉnh thức, ngay cả khi thân thể đang ngủ.”
Ngài giải thích rằng khi tâm đã được huấn luyện vững vàng, nó có thể duy trì sự tỉnh thức ngay cả khi thân thể đang nghỉ ngơi. Điều này cho phép hành giả không chỉ duy trì sự tỉnh thức trong khi thức mà còn trong khi ngủ.
Ngài có nhấn mạnh rằng sự tỉnh thức không chỉ có trong lúc tọa thiền, mà có thể tiếp tục xuyên suốt trong đời sống thường ngày, thậm chí cả trong giấc ngủ. Điều này tương đồng với tinh thần của “niệm Phật tam muội” trong Tịnh độ tông, nơi người tu có thể duy trì chánh niệm đến mức thấy được chư Phật hoặc cảm được những lời dạy trong mộng.
Dù không dùng khái niệm “cảm ứng đạo giao” như trong Đại thừa, Ajahn Chah có dạy:
“Nếu tâm bạn tĩnh lặng và sáng suốt, bạn không cần tìm Phật. Phật sẽ đến tìm bạn – trong từng khoảnh khắc, từng giấc mơ.”
Vị thiền sư này nhiều lần kể về việc hành giả thấy ánh sáng, thấy hình ảnh hoặc lời dạy hiện ra trong giấc ngủ – và nói rõ đó là kết quả tự nhiên của định và tuệ.
