‘‘We will never forget.’’ (Nguyễn Văn Sơn)
‘‘Vì lòng ta nhỏ lệ,
Chuyện nước mình bao năm !’’ (Hoàng Kim Long)
Kịch bản Kaboul vào tháng Tám 2021 cũng giống như Saigon vào tháng Tư 1975. Ngày 15/08/2021, tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani tháo chạy khỏi thủ đô Kaboul. Ngày 25/04/1975, tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu trốn chạy khỏi Saigon. Tại Kaboul, quân Taliban đã dễ dàng chiếm đóng dinh tổng thống, khác với việc Việt Cộng đã xâm nhập dinh Độc Lập là nhờ xe tăng 843 do Liên Xô chế tạo.
Tấm hình một chiếc trực thăng của không lực Hoa Kỳ do Associated Press chụp được ở Kaboul ngày 15/08/2021 khiến giới truyền thông so sánh chiếc trực thăng nói trên với trực thăng trên sân thượng Tòa Đại sứ Hoa Kỷ ở Saigon ngày 30/04/1975, mở đầu việc quân Bắc Việt chiếm trọn miền Nam. Việt Cộng đã mau chóng xóa bỏ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam do Hà Nội ngụy tạo.
Có một điểm khác biệt giữa Kaboul và Saigon : sau khi chiếm trọn Afghanistan, Kaboul vẫn mang tên cũ ; còn Saigon đã biến thành Thành phố Hồ Chí Minh.
Ông John Kirby, phát ngôn viên Ngũ giác đài thông báo việc Hoa Kỳ điều động 3 ngàn lính bảo vệ phi trường Kaboul. Tướng Mark Milley, tổng tư lệnh Quân lực Hoa kỳ nói không thể so sánh Kaboul 2021 với Saigon 1975. Nhưng thực tế chứng minh ngược lại. Hai kịch bản đều rất giống nhau.
Trong hai ngày 19 và 30/04/1975, Hoa Kỳ đã phát động chiến dịch di tản dân sự không võ trang, viết tắt là NOE, thường được nhắc tới là Frequent Wind. Kịch bản này cũng được tái diễn tại Kaboul ngày 15/08/2021.
Afghanistan ở Trung Á. Còn Việt Nam ở Đông Á. Năm 1979, trong khuôn khổ các hiệp ước quân sự giữa Liên Xô (cộng sản) và chính quyền Afghanistan lúc đó do đảng cộng sản kiểm soát, quân đội Liên Xô đã chiếm đóng nước này đến năm 1989.
Năm 1996, quân Taliban chiếm đóng một phần lãnh thổ. Sau khủng bố ngày 11/09/2001, quân Taliban từ chối giao nộp Al-Qaïda Oussama Ben Laden cho Hoa Kỳ. Quân đội Hoa Kỳ cầm đầu liên quân quốc tế chiếm đóng Afghanistan, đã thiết lập chế độ cộng hòa hồi giáo.
Năm 2001, quân Taliban đã phá hủy nhiều bức tượng Phật được dựng lên ở Bâmiyân từ thế kỷ VI đến thế kỷ IV trước CN.
Vào năm 2015, lực lược an ninh quốc tế FIAS do OTAN kiểm soát được thay thế bằng Mission Resolute Support. Việc kiểm soát Afghanistan hao tốn ngân sách Hoa Kỳ 1 ngàn tỷ đô la. Hoa Kỳ có 2 400 lính thương vong, 20 400 bị thương. Tháng 4/2021, tổng thống Donald Trumps đã quyết định sẽ tiến hành việc triệt thoát khỏi Afghanistan.
Việc Taliban chiếm đóng Afghanistan sẽ có hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh khu vực ; đồng thời có khả năng nước này áp dụng các quy định nghiêm ngặt của hồi giáo.
GS. Lê Đình Thông
