Tối nay thứ ba 29/9/2020 lúc 8 giờ, giờ Texas cũng như nhiều người tôi theo dõi cuộc debate lần đầu giữa hai ứng cử viên Donald Trump Cộng Hòa, và Joe Biden Dân Chủ. Người điều khiển chương trình Moderator là Chris Wallace của Fox News, cuộc tranh luận diễn ra tại tỉnh Cleveland, Ohio.
Chừng một tiếng sau tôi mở máy computer thì một bản tin xuất hiện như đập vào mắt mọi người: Biden respond in kind when Trump cuts him off at debate, ý nói ông Biden trả lời nhã nhặn trong lúc Trump ngắt lời ông ta. Tôi thấy buồn và buồn cười cho cái truyền thông phe đảng, nó là sự xấu hổ cho nước Mỹ một nước tôn trọng sự thật thà ngay thẳng.
Cuộc debate tối nay không vui vẻ, ông Trump mồm loa mép giải nhưng còn gọi Biden là Joe, tôi đã theo dõi kỹ và thấy hai lần Biden gọi Trump là this guy, guy có nghĩa là thằng, chữ này bọn hạ lưu thường xài. Ngay mới nhập cuộc Biden đã nói he’s a liar (nó là thằng nói láo), có lần dùng cả chữ shut up để chỉ đối thủ, mà thôi vì ông ta bệnh hoạn dùng từ ngữ hạ lưu thì cũng nên bỏ qua.
Sau cuộc debate tôi coi trên đài 8 (hình như NBC), họ có phỏng vấn một số cò mồi được đưa ra đánh bóng cho phe ta, có bà nói ông Biden tự chủ (self control) còn ông Trump thì nóng nẩy…tôi thấy buồn cười cho nền truyền thông nay đã xuống cấp thê thảm.
Tôi được tham dự tổng cộng 3 cuộc debate của ông Joe Biden: Năm 2008, hồi ấy ông là Thượng nghị sĩ, đứng phó cho Obama. Ông tranh luận với bà Sarah Palin, thống đốc Alaska. Các bình luận đánh giá đây là cuộc tranh luận vui vẻ, lịch sự nhất từ trước đến nay vì Palin là phụ nữ chẳng lẽ lại ăn nói cục cằn đốp chát.
Năm 2012 lần tranh cử nhiệm kỳ hai của Obama ông vẫn đứng phó cho Obama, lần này ông tranh luận với Paul Ryan, dân biếu trẻ tuổi của Wisconsin, ông này đứng phó cho Mitt Romney. Trong lần debate này ông nóng nẩy hơn trước nhưng gọi Paul Ryan là my friend. Trong các cuộc debate 2008 và 2012, Biden còn minh mẫn, tỉnh táo nhưng bây giờ đã tám năm trôi qua nét bệnh hoạn hiện lên khuôn mặt, tuần trước người ta tưởng ông không đứng nổi một tiếng rưỡi.
Nay tôi lại thấy ông trong cuộc debate lịch sử 29/9/2020, lần này ông thăng cấp ứng viên Tổng Thống, không còn là ứng viên đứng phó nữa. Nhưng thú thật thấy ông thiểu não, bệnh hoạn, yếu ớt, đôi mắt trõm lơ, sâu thẳm như người thức trắng mấy đêm, ông đứng như không vững, tôi thấy tội nghiệp và buồn cho ông.
Xin kể sơ nội dung cuộc debate, nó cũng chẳng có gì mới lạ, phía Trump ba hoa những công trình của mình, phía Biden cũng đưa ra những luận điệu đả phá cũ rích, mới đầu mạnh ai nấy nói khiến Wallace phải ngắt lời Trump vì ông nói nhiều.
Moderator Wallace hỏi móc Trump về Obamacare: ông nói xóa bỏ Obamacare và sẽ thay vào bằng một chương trình y tế hay hơn mà nay đã bốn năm chưa có. Xin có vài dòng về Obamacare, từ đời Clinton đã muốn ra bảo hiểm cho dân không cần phải tăng thuế nhưng không làm được, đến Obama ông làm được nhưng đầy rẫy khuyết điểm, Obama chỉ muốn lưu danh thiên cổ. Obamacare tên thật của nó là Affordable care act, nó chỉ cho những người đi làm được mua, người nghèo có lợi vì không mất gì cả, được khám bệnh, đi bệnh viện thoải mái. Vì không cần tăng thuế nhưng ông cắt giảm một tí Ngân sách quốc phòng đem qua và lấy tiền của người khác cho chương trình. Người trung lưu mua giá đắt và nó ngày càng lên giá vì hãng lỗ nên nó tăng giá, Obama bó buộc ai không có bảo hiểm phải mua, năm 2017 vẫn còn hiệu lực nên người ta ghi danh đông, năm 2018 không bó buộc phải mua nên các văn phòng bảo hiểm vắng.
Luật đòi hỏi người bệnh cũng phải nhận, phải nuôi bệnh cả đời nên hãng lỗ tăng giá mỗi năm. Hồi xưa các hãng có quyền từ chối người bệnh, đa số hãng lớn rút khỏi Obamacare chỉ còn Blue cross Blue shield. Người nghèo có lợi, được chính phủ cho tiền, họ chữa bệnh không mất xu nào nhưng chính phủ lỗ, các hãng lỗ. Nói chung sẽ không có ông Tổng thống nào làm được một chương trình bảo hiểm y tế mà không tăng thuế kể cả ông Trump. Obamacare tự nó sụp đổ, Obama háo danh muốn lưu danh thiên cổ, giúp người nghèo, lấy của người giầu cho người nghèo nhưng cuối cùng legacy của Obama chỉ là con số không. Chương trình Obamacare chỉ là lợn lành chữa lợn toi.
Biden đả phá Trump làm chết nhiều người, nếu theo cách ly xã hội, đeo mặt nạ thì đã có thể cứu hàng trăm ngàn người. Biden cũng đưa kế hoạch kinh tế, cứu chữa cơn đại dịch.
Trump thì kết án Biden muốn shut down cả nước vân vân. Đang không Moderator lại hỏi ông Trump về chuyện income tax, hỏi có phải ông chỉ đóng thuế cho chính phủ rất ít hay không? Wallace đứng cương vị điều khiển chương trình lại đi hỏi câu này thì thật vớ vẩn, cách đây hơn tháng Tối cao Pháp viện đã bác tòa dưới không được đòi ông Trump giấy thuế vì các Tổng Thống đều không bị đòi hỏi chuyện này, cương vị điều khiển phải fair chứ. Đã thế Wallace lại nói với Trump rằng mấy năm đầu TT Obama tạo nhiều việc làm hơn Trump, chứng tỏ Wallace đã vừa dốt lại thiên vị vụng về. Thời Obama có người kể rằng TT Obama và TT Bill Clinton là anh em với Tỷ phú Steve Jobs, ông Clinton tên TT Blow jobs vì ông giỏi thổi kèn saxophone, còn Obama tên TT No Jobs vì thời Obama người dân không có việc làm.
Biden đả kích Trump về con số người chết vì đại dịch rất nhiều, Trump bênh vực và so sánh với Ấn, Brezil, châu Âu… nói chung Biden không đưa ra chính sách nào cải thiện, toàn là luận điệu cũ rích, nhưng như thế cũng là tiến bộ nhiều. Wallace hỏi Biden có ủng hộ phong trào Bờ Lờ Mờ không? Ông trả lời quanh co. Cuộc debate không hào hứng vì hai bên nói lấy được, Biden nói được đến thế là giỏi rồi dù chẳng có gì mới mẻ. Wallace hỏi về chuyện bầu bằng thư, Trump tố cáo đảng đối lập gian lận từ 2016 và nay ông cũng sợ gian lận.
Các cuộc debate khác khi hết thúc, mỗi bên ứng cử viên sẽ nói một câu khen tốt đẹp cho bên kia nhưng cuộc debate này mất vui ngay từ đầu nên tục lệ bị hủy bỏ.
Cách đây độ nửa năm, CNN và Washington Post có than phiền đảng ta Dân Chủ không có chính sách, cứ cái đà này thì 2024 chưa chắc ta đã lấy lại toàn Bạch Ốc nhưng thực ra không có lãnh tụ, không có nhân sự mới là vấn đề then chốt, có lãnh tụ rồi mới có chính sách. Việc bầu chọn Ứng cử viên đại diện đảng giữa Cộng Hòa và Dân Chủ có khác nhau. Bên Dân Chủ có phiếu Siêu đại biểu Superdelegate của các vị chức sắc, ông to bà lớn của đảng, họ có quyền cho điểm các ứng viên mà không cần nêu lý do. Phía Cộng Hoà thì không có Siêu đại biểu, dân chủ hơn, ai đủ điểm là thành Ứng viên, như năm 2016, Donald Trump đủ điểm được đảng đề cử mặc dù nhiều người Cộng Hòa không thích ông ta.
Tuy nhiên mặc dù có phiếu siêu đại biểu nhưng bên Dân chủ chọn người Ứng viên đại diện cũng công bằng, do cử tri bầu chọn, thí dụ năm 2008 Obama được bầu chọn là do lá phiếu của Cử tri. Năm 2016 Hillary Clinton được chọn làm Ứng viên do dân bầu. Và bây giờ Joe Biden được đảng chọn là ứng viên qua một cuộc tranh cử nội bộ giữa Biden, Bernie Sanders, Elizabeth warren … cuộc debate bộ ba này được coi là nhạt nhẽo, tồi tệ nhất từ xưa đến nay. Mặc dù Joe Biden bệnh hoạn, ngớ ngẩn nhưng vẫn hơn ông già Bernie Sanders, và hơn Elizabeth … thật là thê thảm!!
Từ ngày Biden chọn Harris đứng phó cho ông, rất ít bài bình luận của Mỹ hay Việt nói về cặp đôi Ứng viên này, người ta cho là chẳng đáng bàn, chẳng đáng tốn giấy mực, thời giờ để bàn tới họ. Đó là điều đáng buồn cho Dân Chủ, thật chưa bao giờ thấy Dân Chủ bệ rạc, xuống cấp như ngày nay, đảng bỏ ra mấy năm trời để tìm được một Ứng cử viên bệnh hoạn, nói không ra hơi. Nếu quả thật như vậy thì đảng Dân Chủ đã hết thời, không có người để tranh cử trong khi đó đảng đối lập còn nhiều người sáng giá: Mike Pence, Mike Pompeo, Ted Cruz, Rubio, Nikky Haley, Paul Ryan, William Barr….
Hầu hết bầu cử nhiệm kỳ hai người dân bầu cho ông Tổng Thống đương nhiệm làm tiếp nhiệm kỳ hai để làm nốt chính sách còn dở dang như các TT Bill Clinton, Bush con, Obama … các cuộc tranh cử này thường đối lập chỉ đưa người cho có hình thức như năm 1996 thời Bill Clinton Cộng hòa đưa Bob Dole ra, năm 2004 thời Bush con, dân Chủ đưa John Kerry, năm 2012 Cộng Hòa đưa Mitt Romney và kỳ này Dân Chủ đưa Biden ra chỉ là có hình thức, mọi sự đánh phá trên yahoo, trên chính trường chỉ là chẳng đăng đừng, Dân Chủ không còn con đường nào khác.
Theo ý kiến riêng của tôi tình trạng khủng hoảng nhân sự của Dân Chủ còn đáng nói hơn là vấn đề thiếu chính sách như CNN hay Washington Post kể trên. Nếu cứ cái đà không còn nhân sự, không còn người để tranh cử thì chẳng lẽ tới năm 2024 Dân Chủ chỉ có thể đưa Pelosie , Elizabeth Warrent ra tranh cử !! nói trắng ra nay Dân Chủ không có người chỉ còn mỗi con đường chửi bới, đánh phá. Đúng lý ra cần phải kiện toàn tổ chức, cần phải chú trọng tìm người vào hàng đấu, chẳng lẽ một đảng lớn nhiều tiền như vậy lại không tìm được người.
Năm 1981 Reagan nhậm chức Tổng Thống ở tuổi 69, được coi người già nhất làm Tổng Thống, năm 2017 Donald Trump nhậm chức ở tuổi 70 cũng là Tổng Thống già nhất và bây giờ Trump 74, Joe Biden hơn Trump khoảng 4 tuổi, chẳng lẽ Hoa Kỳ không còn người phải đưa một ông già lụ khụ ra làm việc nước. Nhìn hình ảnh của Joe Biden, tôi lấy làm buồn cho đảng Dân Chủ và cho nước Mỹ. Nay họ phải tính đến chuyện ăn gian trong việc bỏ phiếu thì thật hết nước nói, không lẽ đây là bước đường cùng của Dân Chủ.
Chẳng lẽ đây là thời kỳ mạt vận của Dân Chủ trong lịch sử tranh cử của Mỹ hay sao? chưa bao giờ Dân Chủ thê thảm, bệ rạc như ngày hôm nay. Chuyện trước mắt cần quan tâm là vấn đề nhân sự chứ không phải chỉ chửi bới hay cho cò mồi đánh phá đối phương
Người cử tri, người dân Mỹ rất mong mỏi Dân Chủ sẽ thoát khỏi cơn khủng hoảng nhân sự này để góp phần bảo vệ nền dân chủ tự do của Hoa Kỳ. Họ muốn trong những năm sắp tời Dân Chủ sẽ như một bông hoa tươi thắm góp phần vào chính trường nước Mỹ, họ không muốn cho một đảng nắm giữ chính trường lâu dài.
Tất cả tương lai hiện nằm trên con đường phía trước tùy thuộc vào ban lãnh đạo đảng Dân Chủ. Có thể vài năm nữa, lớp người cũ không còn, sẽ có những người trẻ trung tài ba đứng ra đảm nhận việc chung của nước Mỹ, của đảng Con Lừa.
Trọng Đạt
